Recensie Inglourious Basterds (2009) (2024)

Regie: Quentin Tarantino | Cast: Brad Pitt (Lt. Aldo Raine), Mélanie Laurent (Shosanna Dreyfus), Christoph Waltz (kolonel Hans Landa), Eli Roth (sergeant Donny Donowitz), Michael Fassbender (luitenant Archie Hicox), Diane Kruger (Bridget von Hammersmark), Daniel Brühl (Fredrick Zoller), Mike Myers (generaal Ed Fenech) e.a. | Speelduur: 153 minuten | Jaar: 2009

Als op een filmposter de woorden 'The new film by Quentin Tarantino' staat, krijgt de film onmiddellijk een extra lading mee. Voor velen is een film van Tarantino iets speciaals, iets om naar uit te kijken. Voor anderen betekent het een mogelijkheid om internetfora te overspoelen met negatieve berichten over Tarantino en zijn kopieerdrang. Hoe je ook over de man en zijn films denkt, buiten kijf staat dat hij een eigen stijl heeft gecreëerd (of gejat, zullen sommigen beweren) die aanslaat en al zeven films lang veel mensen naar de bioscopen lokt. Met Inglourious Basterds (let op de spelling) weet Tarantino deze stijl te continueren en een film te presenteren die hij met trots op zijn cv kan zetten. Hoe kan het ook eigenlijk mis gaan als de film opent met: ‘Once upon a time in Nazi occupied France…’?

Inglourious Basterds laat een alternatieve geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog zien. In deze versie bestaat er een groep infiltrerende soldaten die The Basterds worden genoemd. Het is hun taak de bezetters angst aan te jagen door nazi’s op brute wijze te doden en vervolgens met een mes hun scalp te verwijderen. The Basterds worden geleid door de meedogenloze luitenant Aldo Raine en bestaan volledig uit Joods-Amerikanen die, niet geheel onbegrijpelijk, nogal nijdig op de nazi’s zijn. Tijdens hun queeste om alle nazi’s uit te roeien, krijgen ze van hogerhand de opdracht om samen te komen met de Duitse actrice Bridget von Hammersmark. Zij maakt deel uit van een plan om een aantal hooggeplaatste nazi’s, onder wie minister van propaganda Joseph Goebbels, in één keer te vermoorden. De uitvoering blijkt echter geen eenvoudige onderneming, aangezien de Basterds worden tegengewerkt door niemand minder dan kolonel Hans ‘The Jew Hunter’ Landa.

Zoals je wellicht al uit bovenstaande samenvatting kunt opmaken is Tarantino weer flink los gegaan met de personages. Van Sergeant Donny ‘The Jewish Bear’ Donowitz tot een tijdens de seks schreeuwende, begerige Joseph Goebbels; het is een bizarre en briljante potpourri aan karikaturen die op de één of andere manier toch geloofwaardig overkomen. Grootste lof gaat uit naar luitenant Aldo Raine, fantastisch gespeeld door Brad Pitt. Raine is een hardcore Amerikaanse soldaat die, zo hij claimt, afstamt van de Apaches. Vandaar dat hij, net als de Apaches, van elke gedode vijand de scalp wil hebben, hetgeen dan ook uitgebreid en pijnlijk realistisch in beeld wordt gebracht. Aan de andere kant van het spectrum vinden we Landa. Deze beruchte nazi doet zijn werk (het opsporen en vermoorden van Joden) met een grote glimlach op zijn gezicht en vertoont kinderlijke trekjes wanneer hij ergens van geniet. Beide personages zijn exemplarisch voor de wijze waarop Tarantino de oorlog behandelt: met een knipoog, waardoor de werkelijke gruwelijkheden nog meer negatieve lading krijgen. Onder alle karikaturale personages en komische situaties is dan ook een duidelijke boodschap aanwezig: wat tijdens de Tweede Wereldoorlog gebeurde was afschuwelijk en de nazi’s waren monsters.

Dit blijkt eens te meer uit de vele filmreferenties die de film rijk is. Zo verwijst de fictieve film Pride of a Nation, die een belangrijke rol speelt, naar D.W. Griffith’ The Birth of a Nation en wordt er tevens gerefereerd aan Triumph des Willens uit 1935. Deze nazipropagandafilm werd geregisseerd door de omstreden Leni Riefenstahl, een naam die meerdere keren ter sprake komt. Verder wordt er een paar keer over Charlie Chaplin gepraat, de man die de satire The Great Dictator maakte, een parodie op Adolf Hitler en het nazisme. Het mag duidelijk zijn dat de cinefiel Tarantino zijn liefde voor oudere films en vergeten genres wederom op allerlei manieren tot uitdrukking laat komen, wat de film voor veel filmliefhebbers tot een soort zoekplaat maakt.

Afsluitend nog een loftuiting over de fantastische dialogen. Bekend is inmiddels dat Tarantino een meester is van de gevatte dialogen met komische ondertoon en dit wordt nog eens onderstreept in Inglourious Basterds. Dit moet ook wel, want het aantal dialogen is groot en het gevaar van langdradigheid ligt constant op de loer. Gelukkig blijven de gesprekken interessant en de situaties origineel, zodat je gedachten slechts een enkele keer zullen afdrijven. De enige kritiek is dat de balans tussen dialoog en actie soms wat zoek is. Hoewel de spanningsopbouw veelal uitstekend is en vrijwel elke lange dialoog afgesloten wordt met een actiemoment, is het verschil in dialoogdichtheid tussen het eerste en laatste deel van de film duidelijk merkbaar.

Desalniettemin is Inglourious Basterds een film om van te genieten. De film staat bol van de kleurrijke personages, spitsvondige dialogen en bombastische actie, die samenkomen in een boeiend verhaal. Tel daarbij op de sterk gekozen muziek (hadden we anders verwacht?) en je hebt een topper die iedere zelfbenoemde filmliefhebber gezien moet hebben. Ben je echter iemand die Tarantino wel kan schieten of scalperen, houd je dan alsjeblieft een beetje in en blijf lekker thuis. Des te meer plek is er voor de liefhebbers die van elke seconde van het 153(!) minuten durende Inglourious Basterds zullen smullen.

Beeld: The Weinstein Company, Universal Pictures